۱- عناوین جلسه دوم
در این جلسه شما را با اختلالات اضطرابی و انواع آن آشنا می‌کنیم. سپس به معرفی درمان شناختی-رفتاری و سبک نوین ارائه آن یعنی اینترنتی می‌پردازیم.
۲- آشنایی با اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی انواع مختلفی دارند:
- اضطراب فراگیر: نگرانی بیش از حد درباره‌ی همه چیز. این حالت در افرادی دیده میشود که به‌طور مداوم نگران وقوع حادثه‌ای هستند. موضوع این نگرانی‌ها ممکن است بسیار متنوع باشد: نگرانی از بیمار شدن فرزندان، نگرانی از مرگ یکی از آشنایان. از علائم آن می‌توان تپش قلب، بی‌قراری، خستگی، بی‌خوابی، تنگی نفس، اختلال در تمرکز و حافظه را نام برد.
- اختلال پانیک: احساس وحشت ناگهانی و تکرار این اتفاق. در این حالت، افراد دچار حملات اضطرابی ناگهانی می‌شوند که معمولاً چند دقیقه یا گاهی بیشتر به‌طول می‌کشد. این حملات بسیار اتفاقی هستند و طوری رخ می‌دهند که عامل تحریک‌کننده آنها مشخص نیست. افراد مبتلا به این نوع اضطراب اغلب جوان‌اند. احساس تنگی و فشردگی در قفسه سینه، تپش شدید قلب، عرق کردن، لرزش، گیجی، احساس از دست‌دادن تعادل،... از علائم این نوع اضطراب است. ولی این علائم بسیار گسترده‌اند و باعث می‌شوند که فرد مبتلا تصور کند دچار سکته قلبی شده و ممکن است بمیرد.
- اضطراب اجتماعی: نگرانی از خجالت زده شدن، قضاوت شدن و طرد شدن توسط دیگران. این نوع ترس در اواخر کودکی یا اوایل نوجوانی شروع میشود و ترس و شرمساری از اشتباه کردن، صحبت کردن در جمع، غذاخوردن، سرخ شدن یا لرزش صدا و ... در برابر جمع است و با خجالت ساده تفاوت دارد. این حالت اضطراب مانع شناخت افراد جدید میشود و فرد را به انزوا و گوشه‌گیری می‌کشاند.
- فوبی اختصاصی: وحشت از یک شی، موقعیت یا محل. این نوع اضطراب‌ها شایع‌ترین نوع اضطراب هستند، که طی آنها فرد از مواجهه با بعضی موقعیت‌ها، فعالیت‌ها یا اشیا اجتناب میکند؛ مانند بعضی از حیوانات (عنکبوت، موش، مارمولک، ...)، بلندی، دریا، خون و مرگ. هر چیزی ممکن است باعث این نوع اضطراب شود (که خطر خاصی هم به دنبال ندارد). از جمله ترس‌های شایع، ترس از مکان‌های بسته، ترس از اجتماع و ترس از مکان‌های باز است. در ترس اخیر، که افراد مبتلا از حضور در فضای باز و پرازدحام و شلوغ و خروج از محیط منزل خودداری می‌کنند از این نوع ترس‌ها هستند. این اختلال معمولاً در نوجوانی شروع میشود ولی سابقه آن ممکن است به دوران کودکی و تجربه اضطراب جدایی در آن زمان برگردد.
۳- معرفی درمان شناختی- رفتاری حضوری و مبتنی بر اینترنت
CBT/ ICBT
درمان شناختی رفتاری CBT یکی از موثرترین درمانها برای اختلالات اضطرابی است. سی بی تی یک روش درمانی کوتاه مدت و فعال است که تمرکزش روی اهداف و مشکلاتی است که در حال حاضر دارید، نه زمان گذشته.
در روان درمانی هر روش درمانی یک مبنای نظری دارد. نظریه ای که اساس این نوع درمان است میگوید: ما هرطور فکر کنیم، همان‌طور هم احساس می‌کنیم و رفتار‌های ما متناسب با همون افکار و احساسات، شکل می‌گیرند.
افکار و احساسات ما جدا از هم هستند و گاهی تشخیص آنها از از هم سخت میشود.
هیجان‌های اصلی که همه‌ی ما تجربه می‌کنیم شامل:
-ترس : وقتی بروز میکند که با یک موقعیت خطرناک و تهدیدآمیز مواجه می‌شویم.
-خشم : وقتی به وجود می‌آید که با یک مانعی روبرو می‌شویم.
-غم : آزاردهنده‌ترین احساس آدم که بعد از شکست یا جدایی به وجود می‌آید.
-شادی: احساس خوشایند که بعد از یک موفقیت، پیشرفت، خبر خوب و.. بروز میکند.
نمونه‌ی افکاری که تجربه می‌کنیم شامل:
-حالا همه می‌فهمند چقدر احمق هستم
-این ثابت می‌کنه من بی عرضه ام
-باید زودتر او رو می‌شناختم
-حتما دوستم از من ناراحته که جوابم رو نداد
نمونه‌ی رفتارهایی که انجام می‌دهیم شامل:
- اجتناب(دوری) کردن از چیزی
- منزوی شدن، فاصله گرفتن
-پرخوری
-فرار از موقعیت
فرض کنید شب امتحان فرزندتان است و کلی فکر منفی مثل اینکه حتما خراب می‌کنم، به ذهنش میاد، این فکرها باعث می‌شوند احساس نگرانی‌‌اش بیشتر شود و این احساس نگرانی روی تمرکزش اثر منفی می‌گذارد و نمی‌تواند درست درس بخواند و در نتیجه امتحان را خراب میکند.
CBT کمک میکند چرخه‌ی معیوب فکر، احساس و رفتار را بشکنید و به شما نشان میدهد چه افکار و احساسات و رفتارهایی باعث ایجاد مشکلاتی شده که فرزند شما دارد تجربه میکند. این درمان کمک میکند افکار منفی را پیدا کنید و آنها را مورد آزمایش قرار دهید، موارد اشتباه را اصلاح کنید تا احساس و رفتار هم تغییر کنند و برای موارد صحیح، حل مساله کنید که در بخش‌های بعدی این برنامه به شما آموزش میدیم. بنابراین CBT آدم‌ها را درباره‌ی فکرهایشان آگاه میکند تا بفهمند به چه فکر می‌کنند و کدام فکرها و احساسات منفی‌شان واقعی‌است و کدام نه. به کدام اضطراب‌ها باید بها بدهند و راه مقابله با آن را یاد بگیرند و کدام را نادیده بگیرند.
بخش مهم این شیوه‌ی درمانی تکلیف‌هایی است که به فرزندان داده میشود و باید تمام مهارتهایی که یاد می‌گیرند رو خوب تمرین کنن تا بتوانند هر جلسه تکلیف ها را انجام دهند و در نهایت تغییری دراحساس و رفتارشان ببینند.
CBT برای هر مشکل و اختلالی می تواند موثر باشد و به روشهای متفاوتی مثل درمان انفرادی، گروهی، کتابهای خودیاری و آنلاین انجام میشود.
۳- تکلیف
به فرزندتان گفتیم برای اینکه تفاوت فکر و احساس را با تمرین بهتر متوجه شود، در جدولی سه تا از فکرهای اخیرش رو بنویسد و کنارش احساسی که بعد از آن فکرها تجربه کرده را بنویسد. اگر کمکی از شما خواست لطفا راهنمایی‌اش کنید.
